Κυριακή 26 Ιουνίου 2022

Στην Γη επικρατούσε σιωπή για 4 δισεκατομμύρια χρόνια!

Ο φυσικός κόσμος είναι, με τον δικό του τρόπο, θορυβώδης. Από τα μικροσκοπικά έντομα, μέχρι τα βροντόφωνα πουλιά, αλλά και τα μεγαλόσωμα θηλαστικά, οι ήχοι επικοινωνίας των ζώων κατακλύζουν τα δάση. Και των θαλάσσιων ειδών, αντιστοίχως, τους ωκεανούς. Χωρίς να έχουμε αποκρυπτογραφήσει απόλυτα τους κώδικες επικοινωνίας, θεωρούμε πως με διαφορετικούς και συχνά περίπλοκους ήχους τα ζώα προειδοποιούν το ένα το άλλο για κίνδυνο, ή υπερασπίζονται την επικράτειά τους ή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν έναν σύντροφο.  

Αυτή η "φλυαρία", όμως, φαίνεται να είναι μια πολύ πρόσφατη εξέλιξη για την ιστορία του πλανήτη μας. Όπως υπολογίζει ο καθηγητής βιολογίας και περιβαλλοντικών μελετών David George Haskell στο βιβλίο του Sounds Wild and Broken, για το 90% της ύπαρξης της Γης -δηλαδή τα 4 από τα 4,5 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια της ηλικίας της-, επικρατούσε σιωπή. Σίγουρα, υπήρχαν φυσικοί θόρυβοι, όπως οι ήχοι του ανέμου, των κυμάτων, βροντές ή θρόισμα των δέντρων, αλλά τα ζώα δεν μπορούσαν να φωνάξουν ή να τραγουδήσουν. Αυτό, βέβαια δεν σημαίνει πως δεν υπήρχε επικοινωνία. Άλλωστε, γνωρίζουμε και σήμερα είδη, όπως τα δέντρα, που μεταφέρουν πληροφορίες με μη ηχητικά μέσα. 

Οι πρωιμότερες γνωστές μορφές ζωής δεν είχαν τον απαραίτητο φυσικό εξοπλισμό για να βγάλουν σκόπιμα ήχο. Όπως αναφέρει ο Haskell:

"Η σωματική απλότητα των ζώων της Εδιακρανικής περιόδου συσκοτίζει την γενεαλογία τους, καθώς δεν αφήνει ενδείξεις για να τα αντιστοιχίσουμε σε ομάδες που θα αναγνωρίζαμε σήμερα. Χωρίς τμηματοποιημένη θωράκιση σώματος όπως τα αρθρόποδα, χωρίς άκαμπτη στήλη κάτω από την πλάτη τους σαν ψάρια, χωρίς στόματα, έντερα ή όργανα. Και σχεδόν σίγουρα, χωρίς συσκευές παραγωγής ήχου. Δεν υπάρχει κανένας υπαινιγμός σε αυτά τα ζώα οποιουδήποτε μέρους του σώματος που θα μπορούσε να δημιουργήσει ήχο. Σύγχρονα ζώα με παρόμοια σχήματα, αλλά πιο περίπλοκα σώματα, όπως οι μέδουσες, είναι άφωνα, ενισχύοντας την υπόθεση ότι αυτές οι πρώτες κοινότητες ζώων ήταν σιωπηλές".

Επόμενο ενδιαφέρον ερώτημα που εγείρεται είναι το πώς προέκυψαν μερικές από τις πρώτες ακουστικές επικοινωνίες ζώων. Αν εξετάσουμε τη ζωή στη στεριά, μια αλλαγή εντοπίζεται από τους αρχαιολόγους στον Permostridulus, έναν τύπο πρώιμου, εξαφανισμένου σήμερα, γρύλου που έζησε περίπου πριν από 270 εκατομμύρια χρόνια. Τα απολιθώματα δείχνουν πως είχε αναπτύξει ένα σύνολο από ανυψωμένες νευρώσεις στα φτερά που, που όταν ξύνονταν πάνω σε άλλες, λογικά θα παρήγαγαν ήχο. Καθώς, η δομή αυτή δεν είχε κάποια λειτουργία στήριξης, η πιο λογική εξήγηση, από εξελικτικής άποψης, είναι ότι αρχικά και για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα πλάσματα έκαναν τον θόρυβο κατά λάθος. Σταδιακά ο ήχος θα μπορούσε να χρησιμοποιείται για να προσελκύσει συντρόφους ή να απωθήσει θηρευτές, οπότε έγινε μια χρήσιμη προσαρμογή που πέρασε στις επόμενες γενιές. 

Ο Haskell μετρώντας το μέγεθος και την απόσταση των εξογκωμάτων στα φτερά και, συγκρίνοντάς τα με τις διαστάσεις των σημερινών εντόμων, δημιούργησε την καλύτερη εικασία για το πώς ακουγόταν αυτός ο γρύλος. 


Ακούστε το σχετικό podcast του David George Haskell (αγγλική γλώσσα)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Διάβασε επίσης στο Diaxroniko.eu