Κυριακή 28 Μαΐου 2023

Θα αλλάξει ποτέ αυτός ο κόσμος, τελικά;

Όταν αυτός ο κόσμος μας απογοητεύει, στέλνουμε για ύπνο τον Κεμάλ, τραγουδώντας τους στίχους του Γκάτσου, αποδεχόμαστε πως ο κόσμος αυτός δεν θα αλλάξει ποτέ και παίρνουμε και οι ίδιοι απόφαση πώς έτσι άδικος, και κακός θα είναι πάντα. Και αυτό, για να είμαστε ειλικρινείς, είναι και λίγο παρήγορο..

Όμως λίγο αργότερα, κάτι μας δίνει κουράγιο ξανά και

Τρίτη 23 Μαΐου 2023

Αν δεν συμφωνείς με κάποιο πολιτικό κόμμα;

Συχνά η πολιτική βούληση μιας μερίδας πολιτών δεν ταυτίζεται με το πρόγραμμα κάποιου κόμματος, ή ενδέχεται ένα κομμάτι του λαού να αποδοκιμάζει το σύστημα στο σύνολο του. Η δημοκρατία, όμως, αφορά ολόκληρη την κοινωνία και ακόμα και όσοι δεν εκφράζονται από κόμματα, αποτελούν τμήμα της λαϊκής βούλησης, δηλαδή του ανώτατου οργάνου του Κράτους. Πώς συνεκτιμάται η γνώμη τους για την διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος; 

Κυριακή 14 Μαΐου 2023

Μια απλή ζωή..

Μπορεί να χρειαστεί πολύ χρόνο για να βρεις το θάρρος να είσαι απλός: να διαβάζεις απλά βιβλία, να φοράς απλά ρούχα, να ζεις απλές μέρες και να λες απλά πράγματα. Εδώ και αρκετές δεκαετίες, η πολυπλοκότητα φαίνεται να κρύβει πολλά πλεονεκτήματα και μεγάλη γοητεία. Διασκεδάζουμε τους φίλους μας με περίτεχνα γεύματα, επιδιώκουμε περίπλοκες σχέσεις, έχουμε καριέρες που μας εμπλέκουν σε απαιτητικές δεσμεύσεις, γεμίζουμε τις ελεύθερες ώρες μας με εξεζητημένα χόμπι.

Και κάποια στιγμή, μπορεί να αισθανθούμε την ανάγκη να ανταποκριθούμε στην πραγματική πρόκληση της ύπαρξης: να τολμήσουμε να ακουστούμε – για κάποιους – σαν ηλίθιοι.

Κυριακή 7 Μαΐου 2023

Οι Πολωνοί που ταξιδεύουν στην Ευρώπη με ωτοστόπ!

Κάθε χρόνο, αρχές Μαϊου, 1000 Πολωνοί ξεκινούν έναν ιδιαίτερο αγώνα: να φτάσουν σε κάποιον ευρωπαϊκό προορισμό που έχει επιλεγεί, στο συντομότερο χρονικό διάστημα, ταξιδεύοντας μόνο με ωτοστόπ! 

Το Auto Stop Race είναι ένας διαγωνισμός,

Κυριακή 30 Απριλίου 2023

Πώς αποκρυπτογραφήθηκαν τα ιερογλυφικά της αρχαίας Αιγύπτου;

Το μυστήριο του αρχαίου αιγυπτιακού κόσμου ασκεί μεγάλη γοητεία σε πολλούς επισκέπτες και μελετητές. Τα γιγαντιαία μνημεία καλύπτονται από επιγραφές σε ιερογλυφικά, μια πολύπλοκη γραφή εικονιστικών συμβόλων. Η αποκρυπτογράφηση τους αποτέλεσε το κλειδί για να αποκαλυφθεί ο αρχαίος αιγυπτιακός πολιτισμός. 

Πλήθος μελετών προσπαθούσαν μάταια να μεταφράσουν τα ιερογλυφικά, έως ότου ανακαλύφθηκε η διάσημη Στήλη της Ροζέττας, το 1799 από τον στρατό του Ναπολέοντα.

Κυριακή 23 Απριλίου 2023

Ποιος ανακάλυψε την Αμερική;

Η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου είναι μια εύκολη, γενική γνώση: ο Χριστόφορος Κολόμβος. Ο διάσημος θαλασσοπόρος στις 12 Οκτωβρίου 1492 πάτησε στις σημερινές Μπαχάμες, αλλάζοντας καθοριστικά την ανθρώπινη ιστορία. 

Υπάρχουν ενδείξεις πως άλλοι ευρωπαίοι είχαν προηγηθεί -με επικρατέστερη θεωρία ότι ο Γροιλανδός Λέιφ Έρικσον έφτασε στον Καναδά τον 11ο αιώνα-, ωστόσο τα ταξίδια του Κολόμβου είναι αυτά που αδιαμφισβήτητα ξεκίνησαν τον αποικισμό της Νέας Γης. Η ανακάλυψη της αμερικανικής ηπείρου όμως κρύβει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς ο Κολόμβος δεν κατάλαβε ποτέ πως είχε βρει μια νέα ήπειρο! 

Κυριακή 16 Απριλίου 2023

Ορθόδοξη και Καθολική Εκκλησία: Σε τι διαφωνούν;

Ο Χριστιανισμός είναι η μεγαλύτερη θρησκεία, με περισσότερους από 2,4 δισεκατομμύρια πιστούς σε όλο τον κόσμο. Η Εκκλησία του, όμως, δεν είναι ενιαίο σώμα, καθώς υπάρχουν διαφορετικές πρακτικές, πεποιθήσεις και δόγματα. Ο πιο κεντρικός διαχωρισμός είναι μεταξύ της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που συχνά αναφέρεται και ως Δυτική και Ανατολική Εκκλησία αντίστοιχα. Η Ορθοδοξία είναι κυρίαρχη πίστη στην Ελλάδα,

Κυριακή 9 Απριλίου 2023

Πώς οι αισθήσεις επιδρούν στη μνήμη μας

Salvador Dali, Η εμμονή της μνήμης, 1931
Ως μνήμη μπορεί να οριστεί η ικανότητα κάποιου να αποθηκεύει, να επεξεργάζεται και να ανακτά πληροφορίες που προέρχονται από τον έξω κόσμο. Ο τρόπος να ερχόμαστε σε επαφή με τον κόσμο είναι οι αισθήσεις μας. Έτσι, θυμόμαστε με την όραση και την ακοή, αλλά και με την όσφρηση, την αφή, την γεύση. 

Κατά κανόνα βιώνουμε τον κόσμο πρωτίστως μέσω της όρασης και έπειτα μέσω της ακοής. Ωστόσο,

Κυριακή 2 Απριλίου 2023

Αποικία Ψυχοπαθών Λέρου: Το άσυλο των αζήτητων

Fransisco de Goya, The Madhouse, 1812-1819

Η διαχείριση των ψυχικά ασθενών αποτελεί διαχρονικά θέμα αντικρουόμενων απόψεων, με την φροντίδα, την απομόνωση και την καταστολή να περιπλέκονται. Στην Ελλάδα, αφορμή για την λεγόμενη ψυχιατρική μεταρρύθμιση αποτέλεσε το σκάνδαλο της Λέρου στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν εικόνες και συνθήκες ενός τόπου ντροπής απέδειξαν την επιτακτική ανάγκη αλλαγής μοντέλου ψυχιατρικής φροντίδας και θεραπευτικής παρέμβασης.

Κυριακή 26 Μαρτίου 2023

Πώς ήξεραν οι άνθρωποι την ώρα πριν τα ρολόγια;

Ζούμε σε μια εποχή που ο προσδιορισμός του χρόνου είναι αυτονόητος. Όλο μας το ημερήσιο πρόγραμμα εξαρτάται από το τί ώρα είναι, και για να καλύψουμε την ανάγκη αυτή χρησιμοποιούμε ρολόγια τοίχου, χειρός, έξυπνα ή και κινητά τηλέφωνα. Πριν από αυτά τι χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι; 

Δεν γνωρίζουμε ποιος προσπάθησε για πρώτη φορά να δώσει δομή στη μέτρηση του χρόνου, συμπεραίνουμε εύκολα όμως πως η ανθρωπότητα

Κυριακή 19 Μαρτίου 2023

Ποιος ειναι ο Banksy;

Ο Banksy είναι ο διασημότερος καλλιτέχνης της street art παγκοσμίως, με κάθε νέα του δημιουργία να προκαλεί εντυπώσεις. Η ταυτότητά του καλύπτεται από μυστήριο, καθώς έχει επιλέξει την ανωνυμία και κάθε προσπάθεια από διάφορα μέσα να αποκαλυφθεί είναι -τουλάχιστον προς στιγμήν- ανεπιτυχής. 

Το έργο του έχει ένα πολύ προσωπικό ύφος. Χρησιμοποιεί κατά

Κυριακή 12 Μαρτίου 2023

Κίτρινος τύπος: Η δημοσιογραφία που στοχεύει στον εντυπωσιασμό

Η κίτρινη δημοσιογραφία εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1890 στη Νέα Υόρκη και συνδέθηκε με τις τακτικές δύο εφημερίδων: της New York Journal και της New York World. Σκληροί αντίπαλοι στον εκδοτικό κόσμο αναδείχθηκαν οι δημοσιογράφοι William Randolph Hearst και Joseph Pulitzer αντίστοιχα. 

Ο Pulitzer -αυτός με το ομώνυμο βραβείο- είχε αγοράσει

Κυριακή 5 Μαρτίου 2023

Συζήτηση με ένα Chatbot: Τι ακριβώς είναι, τι κινδύνους μπορεί να κρύβει και πώς μπορεί να βοηθήσει;

Καλημέρα. Μπορούμε να κάνουμε μια συζήτηση για να γνωρίσουμε την λειτουργία σου;
Καλημέρα! Φυσικά, είμαι εδώ για να απαντήσω στις ερωτήσεις σας και να βοηθήσω στην κατανόηση της λειτουργίας μου. Μπορείτε να μου ζητήσετε οτιδήποτε θέλετε, και θα προσπαθήσω να σας βοηθήσω με τις γνώσεις μου.

Πολύ ωραία. Αρχικά, πες μου αν έχεις κάποιο όνομα. Να σε αποκαλώ με κάποιον τρόπο;
Μπορείτε να με αποκαλείτε ChatGPT, αυτό είναι το όνομα που χρησιμοποιούμε για να αναφερόμαστε σε αυτό το μοντέλο.

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2023

Γιατί ο χαμαιλέοντας αλλάζει χρώμα;

Ο χαμαιλέοντας είναι ένα ερπετό με πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Αυτό, όμως, που σίγουρα έχει προκαλέσει την μεγαλύτερη εντύπωση στον άνθρωπο και έχει συνδεθεί περισσότερο με τον χαμαιλέοντα είναι η ικανότητά του να αλλάζει χρώματα. Το κάνει, μάλιστα με μεγάλη ταχύτητα και ευκολία, καθώς χρειάζεται απλά να ρυθμίσει την φωτεινότητα στο δέρμα του. Τι σκοπούς εξυπηρετεί αυτό το βιολογικό γνώρισμα, που φαίνεται να διαθέτει μόνο αυτός στο ζωικό βασίλειο;

Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2023

16 Φεβρουαρίου - 28 Φεβρουαρίου 1923: Οι μέρες που σβήστηκαν από τον χρόνο!

Το 1923 υπήρξε μια χρονιά συντομότερη από τις άλλες για την χώρα μας.. Είναι η χρονιά που αποφασίστηκε να μεταβούμε από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, αποτελώντας μάλιστα την τελευταία Ευρωπαϊκή χώρα που το κάνει. Μετά τις 15 Φεβρουαρίου ξημέρωσε η 1η Μαρτίου, και οι ενδιάμεσες μέρες δεν υπήρξαν ποτέ!

Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2023

Το δαχτυλίδι του Γύγη: Ο μύθος του Πλάτωνα για το δαχτυλίδι που σε κάνει αόρατο

Τι θα έκανες αν μπορούσες να γίνεις αόρατος;

Η αορατότητα φαίνεται να είναι κρυφή επιθυμία πολλών, ωστόσο, από τα αρχαία χρόνια, έχει εκφραστεί η σκέψη πως μια τέτοια ικανότητα στα χέρια ενός ανθρώπου θα μπορούσε να τον διαφθείρει.

Ο συλλογισμός είναι ο εξής: Αν μπορούσες να κλέψεις, να εξαπατήσεις, να παραβιάσεις οποιοδήποτε ηθικό κανόνα χωρίς κανένας να γνωρίζει πως είσαι εσύ -επομένως και χωρίς κανέναν φόβο τιμωρίας- θα έπραττες αυτό που θεωρείται σωστό και δίκαιο;

Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2023

Η Mona Lisa... σε επανάληψη ανά τους αιώνες!

Η Mona Lisa του Leonardo da Vinci είναι αδιαμφισβήτητα το πιο αναγνωρίσιμο έργο στην ιστορία της τέχνης. Όμορφη, αινιγματική, δεκτική, αλλά και λίγο απρόσιτη, η Τζοκόντα έγινε είδωλο και αποδόθηκε σε πολλές ακόμα εκδοχές στους επόμενους αιώνες. 

Το αναγεννησιακό πορτρέτο έχει καταλήξει να συμβολίζει την ίδια την τέχνη, και ένας σχολιασμός της χαρακτηριστικής εικόνας της είναι ικανός να προκαλέσει το ενδιαφέρον του κοινού, ακόμη και ανθρώπων χωρίς ιδιαίτερες καλλιτεχνικές γνώσεις. Παράλληλα, η Mona Lisa δεν καλύπτεται από

Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2023

Πότε μπορούν να περιοριστούν τα θεμελιώδη δικαιώματα;

Θεμελιώδη δικαιώματα, που κατοχυρώνονται από το Σύνταγμα, όπως η ελευθερία ή η ιδιοκτησία, δεν είναι ανεπίδεκτα περιορισμών. Πολλές φορές, μάλιστα, η κατοχύρωση ενός δικαιώματος συνοδεύεται από περιορισμούς που αφορούν ειδικά αυτό.

Στους πρώτους περιορισμούς μάς εισάγει το άρθρο 5 του Συντάγματος, διευκρινίζοντας πως ο καθένας μπορεί να ασκεί τα δικαιώματα του

Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2023

Η καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου Challenger

Στις 28 Ιανουαρίου 1986 11:38 π.μ., το διαστημικό λεωφορείο Challenger απογειώνεται από το Cape Canaveral της Φλόριντα. Μόλις 73 δευτερόλεπτα αργότερα, εκατοντάδες θεατές βλέπουν το λεωφορείο να διαλύεται σε ένα σωρό καπνού και φωτιάς. Εκατομμύρια ακόμη παρακολουθούν τη τραγωδία σε ζωντανή τηλεοπτική κάλυψη. Η καταστροφή του Challenger, ήταν το πρώτο μεγάλο ατύχημα με διαστημικό λεωφορείο και στοίχισε την ζωή σε όλους τους επιβαίνοντες αστροναύτες.

Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2023

Ταινίες που οι θεατές μπορούσαν να τις μυρίσουν!

Σήμερα οι 3D προβολές είναι μεγάλο όπλο των κινηματογράφων για να προσελκύσουν το κοινό στις αίθουσες. Βασικό τους πλεονέκτημα το ότι ο θεατής εντάσσεσαι στο περιβάλλον της δράσης και νιώθει να ζει την ταινία στο έπακρο. Οι ήρωες περνούν δίπλα του, μπορεί σχεδόν να τους αγγίξει. Λείπει όμως μια αίσθηση.. η όσφρηση. 

Η προσπάθεια να ενσωματωθεί η μυρωδιά στις ταινίες έχει γίνει στο παρελθόν, προσφέρωντας για την εποχή τους μια αντίστοιχη εμπειρία ενσωμάτωσης. Οι ταινίες, μάλιστα, συνέδεσαν την πλοκή με το άρωμά τους... 

Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2023

Νυμφόπετρες: To πάρκο των μυθικών βράχων

Ταξιδεύοντας στην επαρχιακή οδό Λαγκαδά - Μικρής Βόλβης, δίπλα στην πόλη της Θεσσαλονίκης και ανάμεσα στις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη εκτείνεται μια μεγάλη πεδιάδα. Διασχίζοντάς την, όμως, εμφανίζονται επιβλητικοί, σχεδόν απόκοσμοι βράχοι, που μοιάζουν να ανήκουν σε άλλο τοπίο. Πρόκειται για το πάρκο της Νυμφόπετρας, ένα εντυπωσιακό μνημείο της φύσης, με ενδιαφέρουσα επιστημονική και μυθολογική ιστορία. 

Μέσα σε μια οριοθετημένη έκταση υψώνεται πλήθος ασβεστολιθικών βράχων, που συγκροτούν έναν ιδιόμορφο γεωλογικό σχηματισμό. Σύμφωνα με την

Κυριακή 1 Ιανουαρίου 2023

Η Γιορτή των Τρελών

Όπως είναι γνωστό, ο Χριστιανισμός κατά τον Μεσαίωνα δίδασκε την αγάπη στον Θεό, την σύνεση, την ευπρέπεια, την ψυχική νηφαλιότητα. Ωστόσο, μια στο τόσο επέτρεπε στους πιστούς του να παρεκκλίνουν και να φέρονται διαφορετικά. Συγκεκριμένα, μετά την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ξεκινούσε το festum fatuorum, δηλαδή η Γιορτή των Τρελών, και για τέσσερις μέρες έρχονταν τα πάνω κάτω! 

Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2022

Πότε γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός;

Η γέννηση του Ιησού Χριστού γιορτάζεται από εκατομμύρια πιστούς στις 25 Δεκεμβρίου, μέσα σε κλίμα κατάνυξης, αδελφοσύνης και αγάπης. Μερίδα Ορθοδόξων Χριστιανών, κυρίως στην Αίγυπτο και τη Ρωσία, την γιορτάζουν στις 7 Ιανουαρίου, με την διαφορά να ωφείλεται στα ημερολόγια που υιοθετήθηκαν.

Ωστόσω, στην πραγματικότητα καμία ημερομηνία δεν είναι τεκμηριωμένη για τα γενέθλια του Ιησού, καθώς η βιβλική αφήγηση, που αναφέρει την Γέννηση, δεν προσδιορίζει την ακριβή ημέρα. Πώς αποφασίστηκε λοιπόν η ημερομηνία των Χριστουγέννων και πότε μπορεί να  γεννήθηκε πραγματικά ο Ιησούς;

Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2022

Πώς πήραν οι πλανήτες τα ονόματά τους;

Για τα περισσότερα από τα σώματα του ηλιακού μας συστήματος δεν είναι γνωστή η ακριβής εποχή της πρώτης παρατήρησης και της ονοματοδοσίας τους, καθώς χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ωστόσο, η συσχέτιση που έκαναν οι αρχαίοι πολιτισμοί ανάμεσα στον έναστρο ουρανό και το πάνθεό τους είναι προφανής. Κάθε πλανήτης εμφάνιζε διαφορετικά χαρακτηριστικά και αυτά παρέπεμπαν σε θεότητες που ένιωθαν πως πρέπει να τους αποδοθεί τιμή. 

Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2022

Σημείο Νέμο: Στην μέση του πουθενά!

Με περισσότερα από 2600 χιλιόμετρα ωκεανού να το περιτριγυρίζουν προς κάθε κατεύθυνση, το λεγόμενο Σημείο Νέμο (Point Nemo), που βρίσκεται στον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, αποτελεί το πιο απομονωμένο μέρος της Γης. 

Η επίσημη ονομασία του είναι Ωκεάνιος Πόλος Δύσκολης Πρόσβασης και οι συντεταγμένες της τοποθεσίας του 

Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2022

Όταν η κανέλα κόστιζε όσο ο χρυσός!

Η κανέλα προέρχεται από την Κεϋλάνη (δηλαδή την Σρι Λάνκα) και παράγεται από τον εσωτερικό φλοιό του δέντρου Cinnamomum zeylanicum (Κιννάμωμον το γνήσιον). Έχει καφέ χρώμα, ξεχωριστό άρωμα και ζεστή γεύση. Πρόκειται για ένα από τα πλέον διάσημα μπαχαρικά, με χρήσεις στην μαγειρική, την ζαχαροπλαστική, τα ροφήματα. Πρόκειται, όμως, και για ένα από τα αρχαιότερα μπαχαρικά, με την χρήση του για ιατρικούς και θρησκευτικούς σκοπούς να του έχει προσδώσει, στο παρελθόν, τον χαρακτήρα του πολύτιμου.

Σύμφωνα με τις καταγραφές, η κανέλα

Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2022

Και αν βγάζαμε την σχολική τάξη έξω στην φύση;

Φανταστείτε κάθε πρωί τα παιδιά, αντί στις 8:15 να βρίσκονται στο προαύλιο του σχολείου, να πρέπει μόλις ανατείλει ο ήλιος να βρίσκονται σε δάση, πάρκα, αγροκτήματα ή παραλίες ώστε να ξεκινήσει το μάθημα! Θα μπορούσε το φυσικό περιβάλλον να δώσει μια νέα κατεύθυνση στην εκπαίδευση;

Στην χώρα μας κάτι τέτοιο μπορεί να φαντάζει αλλόκοτο, ωστόσο εδώ και αρκετές δεκαετίες, κυρίως χώρες της Σκανδιναβίας, επιχειρούν να απεμπλακεί η εκπαίδευση από την σχολική τάξη. Συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι σήμερα πολλά παιδιά δημοτικού σχολείου περνούν έως και οκτώ ώρες ημερησίως ασχολούμενα με οθόνες (υπολογιστές, τηλεόραση, iPhone, κονσόλες παιχνιδιών), ίσως τελικά είναι πολύ πιο απαραίτητο από όσο πιστεύουμε.

Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2022

Θανατική ποινή: Υπέρ ή κατά;

Με την ποινή της φυλάκισης να αποτελεί σήμερα την κύρια μορφή αντιμετώπισης του εγκλήματος και την ισόβια κάθειρξη την μέγιστη τιμωρία, η θανατική ποινή γίνεται ολοένα και πιο αμφιλεγόμενη. Οι περισσότεροι μεταρρυθμιστές θεώρησαν την εκτέλεση εγκληματιών βάρβαρη πράξη και την κατήργησαν. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ειδεχθών εγκλημάτων σε διάφορες χώρες -μεταξύ αυτών και η δική μας- το κοινό αίσθημα δικαίου αναφέρεται στο ενδεχόμενο μιας θανατικής τιμωρίας. Υπάρχουν εγκλήματα τόσο αποτρόπαια, που η εκτέλεση του δράστη φαίνεται να αποτελεί τη μόνη δίκαιη ανταμοιβή. Θα ωφελούσε πράγματι την κοινωνία μας η «εσχάτη των ποινών»;

Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2022

Αυστραλοπίθηκος: ένα είδος ανάμεσα σε άνθρωπο και πίθηκο

Αυστραλοπίθηκος ή Νότιος πίθηκος (από το λατινικό australis που σημαίνει νότιος) είναι ένα είδος που έζησε πριν περίπου 4 έως 2 εκατομμύρια χρόνια και έπειτα εξαφανίστηκε. Τα απολιθώματά του εντοπίζονται σε περιοχές της Αφρικής και αυτά φέρουν έναν συνδυασμό χαρακτηριστικών ανθρώπου και πιθήκου. Επομένως, μελετάται στενά η σχέση των πρωτευόντων αυτών με τον σύγχρονο άνθρωπο, με μεγάλο κομμάτι επιστημόνων να τους θεωρεί προγόνους μας, τοποθετώντας τους στην βάση της εξελικτικής ακολουθίας που οδήγησε στον Homo sapiens. 

Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2022

Έκθεση "Εκφυλισμένη Τέχνη": Όταν ο ναζισμός θέλησε να αφανίσει τον μοντερνισμό

Την άνοδο του Adolf Hitler στην εξουσία ακολούθησαν δράσεις που σκόπευαν να "καθαρίσουν" τον πολιτισμό από τον εκφυλισμό. Σύμφωνα με τους Ναζί ο μοντερνισμός, που όρθωνε σθεναρές αντιδράσεις στις αξίες του ρεαλισμού, είχε βαθιές εβραϊκές και κομμουνιστικές επιρροές, έτσι έθετε σε κίνδυνο την δημόσια τάξη. Η πολιτιστική πολιτική του Ράιχ σχεδιάστηκε για να απομακρύνει τους μοντέρνους καλλιτέχνες, τους διδάσκοντες και τους επιμελητές με μοντερνιστικές τάσεις από τις θέσεις του γερμανικού κόσμου της τέχνης, αντικαθιστώντας τους με μέλη του ναζιστικού κόμματος. 

Μέχρι το 1933 ο γερμανός Υπουργός της Προπαγάνδας, Joseph Goebbels, είχε ήδη διατυπώσει τις οδηγίες που θα έπρεπε να ακολουθήσουν

Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2022

Χάρτης του Peutinger: Η αρχαιότερη χαρτογράφηση οδικού δικτύου

Ο Χάρτης του Peutinger (λατινικό Tabula Peutingeriana) είναι ένας εικονογραφημένος χάρτης που καταγράφει την διάταξη του οδικού δικτύου της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αποτελεί την μοναδική εκδοχή παγκόσμιου χάρτη του γνωστού τότε κόσμου, που έχει διασωθεί. Απλώνεται σε 12 φύλλα περγαμηνής και πιστεύεται ότι σχεδιάστηκε το 1265.

Οι δώδεκα ενότητες εκτός από το σύνολο της αυτοκρατορίας καλύπτουν περιοχές της Ανατολής, φτάνοντας έως

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2022

Πώς επιβιώνουν τα ζώα όταν βρίσκονται σε χειμερία νάρκη;

Ο χειμώνας για τα άγρια ζώα μπορεί να είναι αδυσώπητος. Το χιόνι ίσως σκεπάσει την ήδη ελλειπή τροφή, οι πηγές νερού παγώνουν και το κρύο μπορεί να διαπεράσει το δέρμα και τη γούνα τους. Κάποια είδη, επιλέγουν την μετανάστευση σε θερμότερα κλίματα, ενώ άλλα έχουν εξελιχθεί για να αντιμετωπίσουν αυτές τις δυσκολίες αποφεύγοντάς τις εντελώς. Έτσι, προς το τέλος του φθινοπώρου πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Αυτή η ακούσια βιολογική διαδικασία είναι καθοριστική για την επιβίωση τους, καθώς τους δίνει την δυνατότητα να

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2022

Φτωχή Τέχνη: όταν η τέχνη χρησιμοποίησε κουρέλια

Τον όρο "Φτωχή Τέχνη" (Arte Povera) εφηύρε ο ιταλός κριτικός Germano Celant για να περιγράψει τη δουλειά μιας ομάδας καλλιτεχνών που χρησιμοποιούν στα έργα τους καθημερινά αντικείμενα και ευτελή υλικά, όπως χώμα, ξύλο, σίδερο, κουρέλια, πλαστικά. Δεν συνιστά ένα καλλιτεχνικό ρεύμα με την στενή έννοια, ωστόσο ιστορικοποιείται ως κατηγορία αποτελώντας μέρος της ιταλικής καλλιτεχνικής παραγωγής του δεύτερου μισού του 1960.

Απαρχή της Φτωχής Τέχνης αποτελεί η έκθεση "Arte Povera - Im spazio" που οργανώθηκε στην

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2022

Πότε ξεκινούν οι αναμνήσεις μας;

Η ερώτηση "Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θυμάσαι;" κρύβει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τον καθένα μας, καθώς η βρεφική μας ηλικία αποτελεί μυστήριο. Μήπως κάποιες από τις μωρουδιακές μας αναμνήσεις προέρχονται μόνο από ιστορίες που μας αφηγήθηκαν οι γονείς μας; Υπάρχουν κρυμμένες κάπου στο μυαλό μας όλες αυτές οι μνήμες που δεν μπορούμε να ανακαλέσουμε; Πότε γίνεται αυτή η "επανεκκίνηση" στον εγκέφαλό μας;

Για την απώλεια των πρώιμων, αυτοβιογραφικών μας αναμνήσεων ευθύνεται αυτό που ονομάζεται βρεφική ή παιδική αμνησία. Πρόκειται για την αδυναμία των ενηλίκων να ανακαλέσουν μνήμες

Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2022

Σχεδία: Το ελληνικό περιοδικό δρόμου

Τα περιοδικά δρόμου είναι περιοδικά που πωλούνται από αστέγους ή άνεργους στους δρόμους των πόλεων. Εκτός από την πώληση, τα έντυπα αυτά παράγονται είτε από τους ίδιους, είτε για την υποστήριξη τους.

Το Διεθνές Δίκτυο Εφημερίδων Δρόμου περιλαμβάνει έντυπα σε περισσότερες από 30 χώρες, στα οποία συγκαταλέγεται και η ελληνική Σχεδία. Η κυκλοφορία της ξεκίνησε το 2013 στους δρόμους της Αθήνας, και την επόμενη χρονιά επεκτάθηκε και στην Θεσσαλονίκη. Εξακολουθεί να κυκλοφορεί έως και σήμερα, με νέα τεύχη κάθε τελευταία Τετάρτη του μήνα και συνεχώς αυξανόμενο κοινό.

Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2022

Έχουν τα ζώα ψυχικές διαταραχές;

Είναι ευρέως αποδεκτό πως οι ψυχικές διαταραχές αποτελούν τον μεγάλο κίνδυνο της εποχής μας. Είμαστε οι άνθρωποι οι μόνοι που αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο αυτό ή μήπως και άλλα ζώα υποφέρουν από  αντίστοιχες κρίσεις; 

Πολλές ψυχικές παθολογίες προέρχονται από συναισθηματική απορρύθμιση, η οποία εμφανίζεται λόγω μιας ακατάλληλης συναισθηματικής απόκρισης σε ένα ερέθισμα. Αυτό συμβαίνει στις περιοχές ρύθμισης των συναισθημάτων του εγκεφάλου. Αν σκεφτούμε πως όλα τα θηλαστικά έχουμε τις ίδιες βασικές δομές εγκεφάλου και τα ίδια χημικά σήματα, αφού ο άνθρωπος υποφέρει από προβλήματα ψυχικής υγείας, τότε γιατί να μην το κάνουν και άλλα θηλαστικά; 

Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022

Haiku: Χωράει ένα ποίημα σε 17 συλλαβές;

Κατά κανόνα από ένα ποίημα περιμένουμε να είναι βαθυστόχαστο, συμβολικό, τις περισσότερες φορές έως και δυσνόητο. Η ανατολική φιλοσοφία, όμως, έχει μια διαφορετική προσέγγιση να προτείνει.. Τα χαϊκού είναι ιαπωνικά ποιήματα που εκτείνονται σε μόλις 3 στίχους και 17 συλλαβές, περιγράφοντας μια σκηνή της φύσης.

Η δομή κατά παράδοση έχει ως εξής: ο πρώτος στίχος έχει 5 συλλαβές, ο δεύτερος 7 συλλαβές και ο τρίτος πάλι 5. Βέβαια,

Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022

Ο πιο δυνατός ήχος που ακούστηκε ποτέ.

Στις 27 Αυγούστου 1883 στο ηφαιστειακό νησί Κρακατόα της Ινδονησίας σημειώθηκε ισχυρή έκρηξη. Σε συνδυασμό με την επακόλουθη κατάρρευση των δύο τρίτων του νησιού προκλήθηκε ο δυνατότερος ήχος που καταγράφηκε ποτέ. Υπολογίζεται πως άγγιξε τα 310db. 

Από το βίαιο γεωλογικό γεγονός προκλήθηκε

Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2022

Πετούν οι πιγκουίνοι;

Έτσι πίστεψαν πολλοί τηλεθεατές του BBC, όταν το 2008 παρακολούθησαν το trailer του ντοκιμαντέρ "Miracles of Evolution". Στην πραγματικότητα, όμως, ήταν μια εντυπωσιακή, καλογυρισμένη φάρσα! 

Οι πιγκουίνοι είναι θαλάσσια πτηνά και

Κυριακή 28 Αυγούστου 2022

Μπορεί μια ανθρώπινη καρδιά να ραγίσει; Κυριολεκτικά!

Όταν βιώνουμε μια τραυματική εμπειρία, όπως η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου ή ενός κατοικιδίου, ένας σπαρακτικός χωρισμός, ένα σοβαρό ατύχημα, η διάγνωση μιας δύσκολης ασθένειας, συνήθως μας καταβάλει έντονο άγχος, ειδικά εάν πρόκειται για κάτι πολύ ξαφνικό. Θα χρειαστούμε από εβδομάδες μέχρι και χρόνια για να μπορέσουμε να ανακάμψουμε συναισθηματικά. Μπορεί αυτός ο πόνος που μεταφορικά "μας ραγίζει την καρδιά", να το κάνει και κυριολεκτικά; 

Ανέκαθεν οι γιατροί υποστήριζαν ότι η στενοχώρια, το άγχος και ο θυμός επηρεάζουν αρνητικά την καρδιά. Μια πρώτη απόδειξη ήρθε το 1990, όταν

Κυριακή 21 Αυγούστου 2022

Καθολικό Βασικό Εισόδημα: θα μπορούσαμε όλοι να παίρνουμε επίδομα;

Με δεδομένο πως η αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωση των πολιτών είναι βασικό ζητούμενο για όλες τις σύγχρονες κοινωνίες, η θέσπιση ενός κυβερνητικού προγράμματος που να την εξασφαλίζει φαίνεται να είναι απαραίτητη. Πολλά είναι τα ονόματα που έχουν δοθεί σε αυτήν την ιδέα. Στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία συναντάται συχνότερα ως universal basic income, ενώ στην ελληνική αποδίδεται ως καθολικό βασικό εισόδημα, βασικό άνευ όρων εισόδημα, εγγύηση βασικού εισοδήματος και άλλα. Σύμφωνα με αυτό κάθε μέλος μιας δεδομένης κοινότητας λαμβάνει τακτικά ένα καθορισμένο χρηματικό ποσό, ώστε να καλύπτονται βασικά έξοδα, όπως στέγη και διατροφή. 

Κυριακή 14 Αυγούστου 2022

Δήλος: Το ιερό νησί του φωτός

Η μικροσκοπική, βραχώδης και ολοφώτεινη Δήλος είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση νησιού. Πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων φανερώνουν πως αποτέλεσε θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο του Aιγαίου. Ολόκληρη η Δήλος αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και ένα υπαίθριο μουσείο, κάνοντας το μικρότερο νησί που ιδρύθηκε πόλη-κράτος στην αρχαιότητα να αποτελεί σήμερα τον μεγαλύτερο σε μέγεθος αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας. 

Υπήρξε γνωστό ως ιερό νησί του Απόλλωνα, καθώς εκεί γεννήθηκε αυτός, αλλά και η θεά Άρτεμις. Πώς ξεκίνησαν όλα;

Κυριακή 7 Αυγούστου 2022

Τι διώκεται ως ενδοοικογειακή βία;

Πολλές είναι οι ιστορίες, δυστυχώς γίνονται όλο και περισσότερες, ενώ ακόμα περισσότερες μένουν καλά κρυμμένες. Διαφορετικοί δράστες που συγκλίνουν. Είναι ο σύζυγος, ο σύντροφος, ο γονέας. Μέχρι ποιο σημείο πρόκειται για κακή οικογενειακή ισορροπία, και πότε γίνεται ενδοοικογενειακή βία. Τι προβλέπει σχετικά η νομοθεσία;

Καταρχάς, η οικογένεια προστατεύεται από το

Κυριακή 31 Ιουλίου 2022

Γιατί η Ισλανδία δεν έχει κουνούπια;

Η Ισλανδία είναι αναμφίβολα μια από τις πιο ιδιαίτερες χώρες στον πλανήτη. Μεγάλοι καταρράκτες, θερμοπίδακες, ενεργά ηφαίστεια, Βόρειο Σέλας. Υπάρχει, όμως, και κάτι ακόμα που την ξεχωρίζει. Η Ισλανδία είναι η μόνη χώρα του πλανήτη μας που δεν υπάρχουν κουνούπια! Τα ενοχλητικά έντομα του καλοκαιριού αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τον άνθρωπο, μεταδίδοντας θανατηφόρες ασθένειες όπως η ελονοσία ή ο κίτρινος πυρετός. Τι τα κρατάει μακριά από το μικρό νησί του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού;  

Το κρύο θα ήταν μια πρώτη λογική απάντηση, καθώς είναι γνωστό πως τα κουνούπια κατά κανόνα χρειάζονται ζέστη και υγρασία για να αναπαραχθούν. Ωστόσο, έχει φανεί πως μπορούν να διαχειριστούν χαμηλές θερμοκρασίες, όπως αυτές του αρκτικού χειμώνα. Σε γειτονικές χώρες, όπως για παράδειγμα η Γροιλανδία, η Σκωτία ή η Δανία, τους θερινούς μήνες εμφανίζονται σμήνη κουνουπιών.

Κυριακή 24 Ιουλίου 2022

Ο πιο βαρετός άνθρωπος του κόσμου.

Πότε θεωρούμε ένα άτομο ενδιαφέρον, και πότε όχι; Μπορεί να υπάρξει ένας καθολικά αδιάφορος τύπος ανθρώπου;  Η απασχόλησή μας σε μια ανιαρή δουλειά ή δραστηριότητα σημαίνει πως είμαστε βαρετοί;

Ερωτήματα σχετικά με την πλήξη προσπάθησε να απαντήσει μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Essex, με επικεφαλής τον Δρ Wijnand Van Tilburg από το Τμήμα Ψυχολογίας, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Personality and Social Psychology Bulletin το 2022. Οι ερευνητές εξέτασαν περισσότερους από 500 ανθρώπους, που συμμετείχαν σε πέντες πειράματα, ώστε να καταλήξουν στα επαγγέλματα, τα χαρακτηριστικά και τα χόμπι που θεωρούνται τα πιο βαρετά.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα,

Κυριακή 17 Ιουλίου 2022

Παυσανίας: ο travel blogger της αρχαιότητας!

Ο Παυσανίας ήταν περιηγητής και γεωγράφος της ρωμαϊκής εποχής, συγγραφέας του έργου Ελλάδος Περιήγησις. Πρόκειται για 10 λεπτομερή, ταξιδιωτικά βιβλία, γραμμένα μεταξύ 150 μ.Χ. και 180 μ.Χ., στα οποία παρουσιάζονται 20 και πλέον χρόνια περιηγήσεων και έρευνας σε σημεία ενδιαφέροντος του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.

Γεννημένος στη Μικρά Ασία, που ανήκε τότε  στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ο Παυσανίας εκτιμούσε βαθιά την ελληνική καταγωγή και ταυτότητα του, θαυμάζοντας τον πολιτισμό και την -τότε σχετικά πρόσφατη- ιστορία της. Η Περιήγησις του είχε στόχο να γνωρίσει ο ίδιος σε βάθος την χώρα των προγόνων του, να βιώσει σαν εμπειρία την περιπλάνηση στο παρελθόν της, αλλά και να την μεταφέρει σε μελλοντικούς επισκέπτες. Ακόμα και χιλιάδες χρόνια μετά!

Κυριακή 10 Ιουλίου 2022

Yves Klein: ο καλλιτέχνης που μαγεύτηκε από το μπλε

Στην ιστορία της τέχνης είναι σύνηθες κάποιος δημιουργός να συνδέει το όνομά του με κάποιο χρώμα που χαρακτηρίζει την δουλειά του, ή μια περίοδο του συνολικού έργου του. Υπάρχει, όμως, ένας καλλιτέχνης που πήγε πέρα από αυτό.. Το όνομα του Γάλλου εικαστικού του 20ου αιώνα, Yves Klein ταυτίστηκε κυριολεκτικά με μια απόχρωση του μπλε. Το International Klein Blue ή IKB (Διεθνές Μπλε του Κλάιν) δημιουργήθηκε από τον Klein, με σκοπό να εκφράσει μέσα από αυτό το άυλο και το άπειρο του ανθρώπου και του σύμπαντος.

Ο Klein ξεκίνησε την καλλιτεχνική του καριέρα μελετώντας την μονοχρωμία. Το 1956 παρουσίασε στο Παρίσι μια ατομική έκθεση με τίτλο Yves: Propositions Monochromes, με μονοχρωμίες σε τρία χρώματα: ροζ, μπλε και χρυσό, θεωρώντας την σχέση τους μια καθολική αρχή για την εξήγηση του κόσμου. Η σχετική αποτυχία της έκθεσης αυτής τον οδήγησε να επικεντρωθεί σε ένα και μοναδικό χρώμα. Το μπλε!

Κυριακή 3 Ιουλίου 2022

Γιατί αγοράζουμε είδη πολυτελείας;

Ένα σημαντικό μέρος της σύγχρονης οικονομίας πλούσιων χωρών, αφορά την παραγωγή και την πώληση ειδών πολυτελείας. Ως "είδος πολυτελείας" μπορούμε να θεωρήσουμε προϊόντα που κοστολογούνται ακριβότερα από ό, τι θα χρειαζόταν εάν η χρήση τους ικανοποιούσε αποκλειστικά μια ανάγκη, ενώ παράλληλα θεωρούνται εξαιρετικά επιθυμητά σε μια κοινωνία. Δεν εξετάζεται η υψηλή τιμή αυτή καθαυτή, αλλά η υψηλότερη τιμή σε σχέση με άλλα προϊόντα της ίδιας κατηγορίας. Για παράδειγμα, υπάρχουν καταναλωτές που θα προτιμήσουν να πληρώσουν χιλιάδες ευρώ για μια τσάντα, όχι για να κουβαλήσουν τα κλειδιά και το πορτοφόλι τους, αλλά γιατί θεωρείται πιο εντυπωσιακή εμφανισιακά και φέρει την επωνυμία μιας συγκεκριμένης εταιρείας. Με αυτόν τον ορισμό θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για σπίτια, αυτοκίνητα, αλλά και κάλτσες, μολύβια ή νερό πολυτελείας.

Κυριακή 26 Ιουνίου 2022

Στην Γη επικρατούσε σιωπή για 4 δισεκατομμύρια χρόνια!

Ο φυσικός κόσμος είναι, με τον δικό του τρόπο, θορυβώδης. Από τα μικροσκοπικά έντομα, μέχρι τα βροντόφωνα πουλιά, αλλά και τα μεγαλόσωμα θηλαστικά, οι ήχοι επικοινωνίας των ζώων κατακλύζουν τα δάση. Και των θαλάσσιων ειδών, αντιστοίχως, τους ωκεανούς. Χωρίς να έχουμε αποκρυπτογραφήσει απόλυτα τους κώδικες επικοινωνίας, θεωρούμε πως με διαφορετικούς και συχνά περίπλοκους ήχους τα ζώα προειδοποιούν το ένα το άλλο για κίνδυνο, ή υπερασπίζονται την επικράτειά τους ή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν έναν σύντροφο.  

Αυτή η "φλυαρία", όμως, φαίνεται να είναι μια πολύ πρόσφατη εξέλιξη για την ιστορία του πλανήτη μας. Όπως υπολογίζει

Διάβασε επίσης στο Diaxroniko.eu