Κυριακή 20 Αυγούστου 2023

Όρνιθες του Αριστοφάνη: Πώς περιγράφεται η ουτοπική πολιτεία των πουλιών;

Οι Όρνιθες είναι μία από τις 11 κωμωδίες του Αριστοφάνη που σώζονται και αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του, που παρουσιάζεται σε θέατρα σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ιστορία μάς παρουσιάζει τη Νεφελοκοκκυγία, την χώρα που έφτιαξαν τα πουλιά για να ζήσουν ελεύθερα.

Δύο Αθηναίοι, ο Ευελπίδης και ο Πισθέταιρος, εγκαταλείπουν την πόλη τους, αναζητώντας έναν καλύτερο τόπο, μια πόλη χωρίς μεγάλες έγνοιες, "μια πολιτεία καλή για ξάπλα, σαν απαλή ομορφόμαλλη αντρομίδα" (στ. 121-122).
Αντί τόπου, όμως, βρίσκουν μια ιδιαίτερη ιδέα: να συνεργαστούν με τα πουλιά και να φτιάξουν μαζί μια καινούρια πόλη, ανάμεσα στη γη και τον ουρανό, ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους, ζώντας χωρίς κανείς να τους εξουσιάζει. 

Το όνομα που επιλέγεται για την πολιτεία είναι Νεφελοκοκκυγία, η χώρα, δηλαδή, που αποτελείται από νεφέλες και κελαηδίσματα των κούκων. Ένα όνομα "Απ᾽ τους ουράνιους τόπους παρμένο, απ᾽ τις νεφέλες τούτες·ένα όνομα ανάλαφρο και κούφιο" (στ. 817-818).

Και πώς θα είναι η ζωή σε αυτήν την πόλη; 
Ανέφελη και ανάλαφρη! Στην Νεφελοκοκκυγία υπάρχουν μόνο χαρές και γλέντια. Δεν υπάρχουν επικίνδυνοι πολίτες, όπως συκοφάντες, και απατεώνες, δεν χρησιμοποιούνται χρήματα, κάνεις δεν λέει ψέματα. Όπως μας λέει ο Χορός "Μετανάστης όποιος εδώ θά ᾽ρθει θά ᾽βρει ό,τι καλό ποθεί· Έρωτα, Σοφία και την Ησυχία θά ᾽βρει την ειρηνική, που χαμόγελα σκορπά η γλυκιά θωριά της· θα ᾽ναι οι Χάριτες οι αθάνατες κοντά της" (στ. 1320-1323).

Στην ιδανική αυτή πόλη δεν είχαν εξουσία ούτε οι θεοί. Οι Αθηναίοι είχαν πείσει τα πουλιά: "Όπως εμείς απ᾽ την Αθήνα,σα θέλουμε να πάμε στους Δελφούς, απ᾽ τους Βοιωτούς ζητούμε να επιτρέψουν το πέρασμα, έτσι, αν δεν πληρώνουν φόρο οι θεοί, θυσίες σα θα προσφέρουν σ᾽ αυτούς οι ανθρώποι, εσείς μέσ᾽ απ᾽ το χάος κι ανάμεσ᾽ απ᾽ τη χώρα σας, που θα ᾽ναι ξένη γι᾽ αυτούς, την άδεια δε θα δίνετε να πάει στους θεούς η κνίσα της θυσίας" (στ. 188-193).

Πράγματι, μόλις δημιουργήθηκε η Νεφελοκοκκυγία οι θεοί μείναν νηστικοί, καθώς δεν έφτανε ως τον ουρανό η μυρωδιά από τις θυσίες των ανθρώπων. Έτσι, αναγκασμένοι από τη πείνα κλείνουν συμφωνία με τα πουλιά προσφέροντας τους φρόνηση, δικαιοσύνη, ειρήνη, δύναμη, αρμονία.

Η ουτοπία της Νεφελοκοκκυγίας φαίνεται άφταστη, εύθραυστη, η ιδανική μας πόλη όμως μας αφήνει με ευτυχείς ανθρώπους, θεούς και πουλιά να γλεντούν, να τραγουδούν και να χορεύουν.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Διάβασε επίσης στο Diaxroniko.eu